PRZECHOWYWANIE ŻYWNOŚCI – 9 błędów, które popełniają nawet najwięksi kucharze

Przechowywanie żywności to nie żadna sztuka. Każdy sobie z tym jakoś codziennie radzi. To jedna z dziedzin życia, do wykonywania której nie potrzeba specjalnego wykształcenia czy specjalizacji – wszyscy kupujemy jedzenie, wszyscy jemy i wszyscy przechowujemy żywność. W czym zatem problem? Okazuje się bowiem, że wiele z nas nie ma pojęcia, jak przechowywać żywność prawidłowo!?

Przechowywanie żywności – 9 największych błędów

Na podstawie wieloletnich obserwacji osób w bliższym i dalszym otoczeniu postanowiłam zrobić zestawienie 9 największych grzechów, które są powszechnie popełniane przy przechowywaniu żywności i w kontakcie z nią. Choć sama niemal obsesyjnie pilnuję, aby postępować z żywnością prawidłowo, to zdarza mi się czasami jakieś potknięcie.

1. Pleśń i gnicie

To moim zdaniem największy grzech. Zgniłe czy lekko spleśniałe i tak się nada? Owszem, osób, które pomimo widocznej pleśni używają produktu jest bardzo dużo. Po prostu odcinają zapleśniały kawałek i jedzą. Pamiętaj – jeśli produkt nosi choćby znamiona pleśni natychmiast to wyrzuć – odcinanie zepsutego kawałka niczego nie zmieni, ponieważ toksyczne grzyby już dostały się do jedzenia. Podobnie rzecz się ma z nadgniłymi produktami – niestety także trzeba je wyrzucić.

2. Temperatura przechowywania

Każdy produkt wymaga przechowywania w odpowiedniej temperaturze. Wiadomo, owoców, pieczywa, gotowych ciast (drożdżowych, babek) nie trzyma się w lodówce, ale większość nieprzetworzonych i przetworzonych dań należy przechowywać w lodówce. Nie trzymaj w nieskończoność gotowanego mięsa, zup, sosów poza lodówką. Schowaj je, gdy tylko wystygną.

Wskazówki. Zakupy spożywcze (chodzi oczywiście o produkty wymagające trzymania w chłodzie – szczególnie nabiał, mięso i wędliny) przyniesione do domu także należy od razu włożyć do lodówki. Już sama droga ze sklepu do domu (zwłaszcza przy transporcie na dalszą odległość) powoduje przerwanie łańcucha chłodniczego. Na opakowaniach niektórych mięs kupowanych w marketach, można znaleźć informacje od producenta, że produkt zachowuje świeżość jeśli łańcuch chłodniczy nie zostaje przerwany, w pozostałych przypadkach nie gwarantują tego. Oznacza to, że jeśli ktoś wiezie do domu takie mięso w nagrzanych samochodzie przez dwie godziny, to proces namnażania bakterii już galopuje.

Z pewnością znasz taką sytuację, gdy podczas imprezy domowej czy przyjęcia w  lokalu zimne zakąski (szczególnie wędliny, sery, sałatki z dodatkiem majonezu lub śmietany) godzinami leżą na stołach. Ani w domu ani w lokalu nie panuje temperatura chłodnicza, wręcz przeciwnie czasem jest bardzo ciepło, co wpływa na przyspieszone namnażanie się bakterii na żywności. Powiesz, wiadomo, jedzenie leży, bo ludzie się częstują i nie można im zabierać sprzed nosa. Otóż można i to w nienaganny sposób. Tak było na moim weselu; gdy goście już się nasycili zimnymi zakąskami kelnerzy bardzo elegancko poinformowali, że zabierają je ze stołów. Po ciepłym posiłku znowu wróciły, były świeże i apetyczne, bo nie stały godzinami na stołach.

3. Studzenie

To bardzo ważne, aby potrawy przed wstawieniem do lodówki były całkiem wystudzone. W przeciwnym bowiem razie ciepło z potrawy podgrzewa temperaturę w lodówce, co z kolei wpływa na szybsze rozmnażanie się bakterii także na innych produktach. W okresie jesienno zimowym wspomagaj się balkonem, można tam wystawić wszystko (pamiętając o dokładnym przykryciu potraw) bez obaw, że inne produkty zaczną się psuć od podniesionej temperatury. Jeśli jest wystarczająco chłodno zostaw dania na balkonie, jeśli nie, po wystudzeniu wstaw do lodówki. Dzięki takiej „chłodni” przechowywanie żywności jest bardzo łatwe.

Wskazówki. Jeśli chcesz, aby zupa szybciej wystygła, przelej ją do szerszego naczynia, rondla, miski. Już samo przelewanie trochę studzi zupę a trzymanie jej w szerszym i najlepiej płytszym naczyniu przyspiesza ten proces. Czym węższe i wyższe naczynie tym potrawa wolniej stygnie. Do stygnięcia lepiej potrawy nie przykrywać, odkryta także szybciej się wychładza.

4. Świeżość i terminy

Jeśli trzymasz w szafce przeterminowany o dwa tygodnie makaron to… wcale się tym nie przejmuj, bo akurat makaron należy do grupy suchych i tym samym bezpiecznych produktów, którym przekroczenie daty minimalnej trwałości (3-18 miesięcy, poznasz je po opisie – Najlepiej spożyć przed końcem: miesiąc, rok) nie szkodzi. Nie możesz natomiast jeść jogurtu, który przeleżał się te dwa tygodnie. Jogurt, jako produkt krótkoterminowy oznaczany jest terminem przydatności do spożycia (do 3 miesięcy – Należy spożyć do: dzień, miesiąc, rok). Pilnuj terminów i nie trzymaj w lodówce nieświeżych lub wątpliwych produktów. Ostatnia najbardziej trwała grupa produktów spożywczych to te, które można przechowywać powyżej 18 miesięcy i są one opatrzone napisem – Najlepiej spożyć przed końcem: rok.

5. Lodówka

Bardzo ważna zasada – nie wolno trzymać surowych składników obok gotowych bez przykrycia. W ogóle, wszystkie produkty przechowywane w lodówce powinny być przykryte, a w szczególności surowe mięso. Nie wolno trzymać surowego, nie przykrytego mięsa razem z innymi produktami, ponieważ wszystkie bakterie wędrują po lodówce.

Druga ważna zasada, niby drobiazg, ale pamiętajmy o przechowywaniu żywności na odpowiednich półkach. Półki dolne położone najbliżej zamrażarki są najchłodniejsze i przeznaczone do przechowywania produktów wymagających najniższej temperatury np. mięsa. Dalej kładziemy sery, nabiał, wędliny. Czym wyżej tym cieplej. W drzwiach jest najcieplej (najczęściej są narażone na dopływ ciepłej temperatury z kuchni), wiec przechowujemy w nich wszelkie słoiki i butelki (dżem, majonez, musztarda, ketchup, otwarte soki i mleko). Warzywa w przeznaczonych do tego pojemnikach.

6. Mrożenie

To, które produkty można mrozić (a można mrozić prawie wszystko) i jak długo, zazwyczaj jest oznaczone w zamrażarkach. Cokolwiek mrozisz, pamiętaj o czterech podstawowych zasadach:

1. Pakuj i opisuj produkty – co mrozisz  i kiedy np. truskawki 01.07.2017. Czasem wrzucasz coś na szybko do zamrażarki i później nie pamiętasz, co to jest i od kiedy jest zamrożone? Dlatego opisywanie pozwala tego uniknąć.
2. Nigdy nie zamrażaj niczego ponownie. Jeśli wyjmiesz filety z kurczaka, zaczniesz je rozmrażać i nagle zrezygnujesz z zaplanowanego dania, to nie możesz włożyć ich ponownie do zamrażarki pod nieprzetworzoną postacią, ale możesz piersi udusić, lub zrobić z nich kotleciki (czyli poddać obróbce cieplnej) i wtedy je zamrozić.
3. Wkładając produkt do woreczka, aby go zamrozić, odsysaj powietrze (nie musisz używać specjalnego odsysacza, wystarczy przycisnąć produkt ręką i przejechać nią do końca woreczka odprowadzając powietrze), dzięki temu zaoszczędzisz miejsce w zamrażarce.
4. Rozmrażaj w lodówce zamiast w temperaturze pokojowej a najlepiej przetwarzaj zamrożony produkt od razu po wyjęciu. Rozmrażanie w lodówce pozwala uniknąć dużej i długotrwałej zmiany temperatury rozmrażanego dania, jak to jest w podczas rozmrażania w temperaturze pokojowej, dzięki czemu proces namnażania bakterii jest spowolniony.

7. Pojemniki

Bardzo wygodne rozwiązanie przy przechowywaniu żywności, korzystaj z pojemnika, gdy jest taka konieczność. Wybieraj te, które mają odpowiednie oznaczenie, są przeznaczone do kontaktu z żywnością. Pamiętaj, aby jedzenie przed wstawieniem w pojemniku do lodówki było wystudzone. Pojemniki są idealne do transportu żywności. W niektórych z nich można potrawy mrozić i wstawiać do mikrofalówki. Czytaj oznaczenia.

8. Przewożenie żywności

Nie tylko firmy transportowe powinny zachowywać warunki chłodnicze o przewożąc żywność. Nas, konsumentów, gospodynie domowe, matki, ojców, wszystkich to dotyczy. Wiemy, że nie można jeździć po mieście z lodami i po powrocie do domu ich zamrażać, prawda? Tych samych zasad należy przestrzegać przewożąc inne spożywcze zakupy ze sklepu. Trzeba pilnować, żeby droga powrotu do domu była jak  najszybsza (więcej na ten temat w punkcie 2 – temperatura przechowywania).

W tym punkcie najważniejszy jest problem przechowywania jedzenia w podróży. Znam przypadek paskudnego zatrucia, gdy ktoś zjadł jogurt trzymany przez kilka godzin poza lodówką w nagrzanym autokarze. Co robić, żeby nie dopuścić do takich sytuacji? Od kiedy zaczęłam jeździć z dzieckiem na bliższych i dalszych trasach, samochodem i pociągiem, zostałam wielką zwolenniczką lodówek turystycznych oraz toreb chłodzących. O ile lodówki turystyczne są sztywne i mniej poręczne, to szczególnie warte polecenia wydają się torby chłodzące, które są bardziej elastyczne i dzięki temu wygodniejsze w transporcie. Mam torby chłodzące w dwóch wielkościach i bardzo sobie je chwalę. Oczywiście korzystanie z toreb na dalszych trasach (przechowywanie żywności powyżej 1 godziny) ma sens jedynie z wkładami chłodzącymi. O ile do dużej torby mogę zapakować większą ilość żywności, to mała sprawdza się idealnie do przewozu przekąsek i kanapek w podróży.

9. Spiżarnia

Rozwiązaniem dla przechowywania produktów nie wymagających warunków chłodniczych jest stworzenie odpowiedniego miejsca – spiżarni. Przeczytaj więcej o spiżarni domowej. >>

Przechowywanie żywności – podsumowanie

Prawidłowe przechowywanie żywności nie jest wcale skomplikowane, jeśli tylko zechcesz zgłębić temat. Prawdę mówiąc każda osoba zajmująca się gotowaniem powinna znać zasady przechowywania żywności i większość zapewne zna, tylko ich nie zawsze przestrzega – z powodu tempa życia, nieuwagi lub braku ostrożności.